Φιλιάτες
Ο μεγαλύτερος σε έκταση δήμος του νομού Θεσπρωτίας με έδρα τους Φιλιάτες. Ανάμεσα στον ποταμό Καλαμά, το Όρος Μουργκάνα και τα ελληνοαλβανικά σύνορα εκτείνεται η περιοχή των Φιλιατών με επίκεντρο την πόλη των Φιλιατών. Στην πόλη των Φιλιατών ο επισκέπτης μπορεί να δει και να θαυμάσει την γοητευτική ρυμοτομία που τη χαρακτηρίζει, καθώς και κτίρια με ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά στοιχεία.
Τα Τοπικά Διαμερίσματα που αποτελούν σήμερα το Δήμο Φιλιατών βρίσκονται διάσπαρτα σε μια περιοχή που χαρακτηρίζεται από πλούσιο γεωγραφικό διαμελισμό, ποτάμια, βουνά, ρέματα και μικρές πεδιάδες που σε συνδυασμό με το ανθρωπογενές περιβάλλον (μονές, γεφύρια, παραδοσιακούς οικισμούς) μπορούν να αποτελέσουν για τον επισκέπτη ένα ενδιαφέροντα προορισμό.
Ξεχωριστή θέση κατέχουν οι 5 παραδοσιακοί οικισμοί (Γιρομέρι, Φοινίκι, Φανερωμένη Πλαίσιο και Καμύτζιανη), που αποτελούν δείγματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, αλλά και πολλές περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί ως περιοχές Natura και ως Τοπία Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους.
Άνθρωποι φιλόξενοι, ευχάριστα υποδέχονται τον επισκέπτη στα ζωντανά πανηγύρια του καλοκαιριού. Μια περιοχή με παρθένα φύση, γεμάτη φως και χρώματα διαφορετικά από εποχή σε εποχή. Εδώ τα βουνά, τα ποτάμια και τα μονοπάτια, χαρίζουν στον επισκέπτη μια μοναδική εμπειρία που συνοδεύεται από το έντονο άρωμα του φασκόμηλου, του θυμαριού, της φλαμουριάς.
Στα τέλη του 4ου αι. π.Χ. ιδρύεται η αρχαία πόλη Γιτάνη, πρωτεύουσα του «Κοινού των Θεσπρωτών» σε φυσικά οχυρή θέση περιβαλλόμενη στο μεγαλύτερο μέρος της από τον ποταμό Καλαμά. Σώζονται πολυγωνικά τείχη και η ανασκαφική έρευνα δημόσια έχει αποκαλύψει μια στοά στο χώρο της αρχαίας αγοράς, δημόσια οικοδομήματα, μικρό ναό και τμήμα λίθινου θεάτρου της πόλης χωρητικότητας 5500 θέσεων. Η Ι.Μ. Γιρομερίου που ιδρύθηκε από τον Άγιο Νείλο τον Εριχιώτη στις αρχές του 14ου αι. και Ι.Μ. Καμίτσιανης (1613) αποτελούν τα σημαντικότερα εκκλησιαστικά μνημεία της περιοχής. Στους παραδοσιακούς οικισμούς (Πλαίσιο, Φοινίκι, Γιρομέρι, Φανερωμένη, Σίδερη, Τσαμαντάς) διατηρούνται μέχρι σήμερα πέτρινα σπίτια, λιθόστρωτοι δρόμοι, παλαιά γεφύρια, πόρτες, βρύσες. Όλα, θαυμάσια δείγματα της Μεταβυζαντινής αρχιτεκτονικής.
Παραδοσιακοί Οικισμοί
Παλιά Σαγιάδα
Στην κεντρική πλατεία του ερειπωμένου χωριού, κάθε καλοκαίρι γίνονται εκδηλώσεις με τη συγκέντρωση μουσικών παραδοσιακών συγκροτημάτων από όλα τα Βαλκάνια.
Την παλιά Σαγιάδα μπορείτε να την επισκεφθείτε από το μονοπάτι το οποίο περνά από το λόφο Καστρί όπου υπάρχουν και λείψανα παλιού φυλακίου και καταλήγει στο παλιό χωριό σε πορεία που διαρκεί 1,30 περίπου.
Πλαίσιο (Πλεσίβιτσα)
Η πατρίδα της Κυρά Βασιλικής και του πατριάρχη Άνθιμου είναι από τα πιο καλοδιατηρημένα χωριά του ορεινού όγκου της επαρχίας Φιλιατών.
Βρίσκεται 8 χλμ. βόρεια των Φιλιατών. Παλιό κεφαλοχώρι της περιοχής.
Στις 18 και 19 Ιουλίου και προς τιμήν του Προφήτη Ηλία οι κάτοικοι βράζουν στάρι σε μεγάλα καζάνια όλη την νύχτα. Οι γυναίκες φτιάχνουν πίτες και γλυκά ενώ το κρασί ρέει άφθονο και πιάνουν το τραγούδι με το στόμα. Ακολουθεί στις 19 Ιουλίου Εσπερινός και Αρτοκλασία και το μοίρασμα του σταριού στους καλεσμένους. Υπάρχουν παραδοσιακές δίπλες και ακολουθεί γλέντι με μουσική.
Φοινίκιον
Το Φοινίκι βρίσκεται απέναντι από τους Φιλιάτες από τους οποίους απέχει 7 χλμ. Θεωρείται από τα πιο γραφικά χωριά του νομού και από τους καλύτερα διατηρημένους οικισμούς της Θεσπρωτίας.
Θαυμάστε την παραδοσιακή αρχιτεκτονική των σπιτιών του που διατηρείται αναλλοίωτη μέχρι σήμερα, επισκεφτείτε στο παλιό σχολείο και το λαογραφικό μουσείο και το μικρό γεφυράκι στο Πούσι.
Γηρομέρι
Παραδοσιακός ημιορεινός οικισμός που βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του νομού, ανήκει στον Δήμο Φιλιατών και απέχει 8 χλμ. από τους Φιλιάτες και 23 χλμ. Βορειοανατολικά της Ηγουμενίτσας . Κοντά του βρίσκετε η Ιερά Μονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Tα πέτρινα αρχοντικά διώροφα σπίτια, θυμίζουν πολύ τα σπίτια του Ζαγορίου ως προς την μορφή τους. Εάν επισκεφτείτε το χωριό το Πάσχα θα ζήσετε μια συγκλονιστική εμπειρία το έθιμο της κάθαρσης Ο Κάτω Κόσμος ενώνεται με τον Επάνω, μέσω της μουσικής, έστω και για λίγομε το παράδοξο έθιμο που τηρείται με θρησκευτική ευλάβεια κάθε χρόνο το πρωί της Δευτέρας του Πάσχα στο κοιμητήριο του Γηρομερίου.
Χάρτης
Προβολή μεγαλύτερου χάρτη